برای ایران نیروگاه خورشیدی برای خودشان نیروگاه هسته‌ای؟!
مدتی است که دوباره بحث احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه خورشیدی، در ایران با روی کار آمدن دکتر پزشکیان شدت گرفته است. واضح است که این اقدام دولت در کوتاه‌مدت برخی از مشکلات کمبود نیروی برق را کاهش می‌دهد، لیکن با رشد سریع تکنولوژی، صنایع وابسته به برق توسعه چشمگیر و تصاعدی پیدا کرده‌اند.
به‌طور مثال، در ایران خودمان بسیاری از کولرهای آبی جای خود را به کولرهای گازی داده‌اند که حدود ۶ برابر بیشتر از کولرهای آبی برق مصرف می‌کنند. همچنین با نگاهی به لوازم منزل، طیف گسترده‌ای از لوازم مصرف‌کننده برق را می‌بینیم که در گذشته وجود نداشتند؛ از ماشین‌های ظرفشویی گرفته تا بیشتر لوازم آشپزخانه، غذاسازها، قهوه و چای‌سازها و مواردی دیگر، مانند آسانسورها و پمپ‌های آب که در گذشته به دلیل یک یا دو طبقه بودن خانه‌ها وجود نداشتند.
از سوی دیگر، با خطر کم شدن انرژی‌های فسیلی و لزوم جایگزینی خودروهای بنزینی یا برقی، نیاز به احداث و توسعه نیروگاه‌ها در کشورهای مختلف به یک ضرورت تبدیل شده است. لیکن آنچه مهم است این است که احداث کدام نوع نیروگاه اولویت اول می‌باشد؟
امنیت انرژی
متأسفانه، نیروگاه‌های تجدیدپذیر، اعم از خورشیدی یا بادی، دارای امنیت انرژی نیستند؛ زیرا این منابع به‌طور دائمی در دسترس نیستند. از طرف دیگر، نیروگاه‌های با سوخت فسیلی نیز با کمبود منابع سوختی مواجه‌اند و مانند نیروگاه‌های تجدیدپذیر، امنیت تولید دائمی انرژی را ندارند. اما تنها نیروگاه‌های اتمی دارای پایداری مطلوب در مبحث امنیت انرژی هستند و این نکته اساسی باعث شده تا کشورهای پیشرفته، اولویت‌شان در توسعه منابع انرژی، ساخت نیروگاه اتمی باشد.
طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آمریکا با ۹۳، فرانسه با ۵۶، چین با ۵۵ و روسیه با ۳۷ نیروگاه اتمی، بیشترین سهم را در تعداد کل این نیروگاه‌ها در دنیا دارند. سهم ایران تنها یک نیروگاه است!
حتی کشورهایی که به دلایل مختلف استفاده از این نوع انرژی را کنار گذاشته بودند، بالاجبار دوباره به آن روی آورده‌اند؛ مثلاً دولت ایتالیا که حدود ۳۵ سال پیش و به دنبال حادثه «چرنوبیل» به‌طور کامل برق هسته‌ای را کنار گذاشته بود، حالا در دوران نخست‌وزیری «جورجیا ملونی»، بازگشت به انرژی هسته‌ای را در دستور کار قرار داده است. ژاپن نیز در نظر دارد راکتورهایی را که پس از فاجعه فوکوشیما در سال ۲۰۱۱ آسیب دیده‌اند، مجدداً راه‌اندازی کرده و حتی تعداد بیشتری را نیز احداث کند.
می‌توان گفت در حال حاضر، دیگر احداث و توسعه نیروگاه‌های هسته‌ای یک اجبار است و نه یک انتخاب. نمونه عینی این مطلب کشور امارات است که با داشتن ذخایر فراوان نفت و گاز، بزرگ‌ترین نیروگاه هسته‌ای غرب آسیا را احداث کرده و ۲۵٪ برق خود را از این نیروگاه تأمین می‌کند. عربستان نیز ساخت ۱۶ نیروگاه هسته‌ای را تا سال ۲۰۳۰ پیش‌بینی کرده است.
زود دیر شد!
برای هر روز تعلل در ساخت نیروگاه جدید هسته‌ای در کشورمان، ضربات جبران‌ناپذیری به اقتصاد حال و آینده کشورمان وارد می‌شود؛ زیرا در همین قطع برق‌های پاییز ۱۴۰۳، بسیاری از صنایع مادر، همچون سیمان و فولاد، دچار آسیب‌های جدی شدند. همچنین مشکل زمان‌بر بودن ساخت نیروگاه اتمی نیز وجود دارد. به‌طور مثال، روند ساخت نیروگاه اتمی امارات ۱۳ سال طول کشید و این در حالی است که امارات از نظر مالی مشکلی در تأمین منابع مالی ساخت نیروگاه نداشت.
بلای کنترل جمعیت ایران در انتظار ساخت نیروگاه هسته‌ای؟
وقتی می‌بینیم که در داخل کشور، عده‌ای دانسته یا نادانسته با ساخت نیروگاه هسته‌ای مخالفت می‌کنند، به یاد مسئله کنترل جمعیت ایران در حدود دو دهه پیش می‌افتم که بعدها اشتباه بودن آن محرز گردید. طرحی که برای تضعیف ایران با کمک سازمان ملل اجرا شد و به ثمر هم نشست و متأسفانه موجب پیری جمعیت ایران گردید.
در همان سال‌ها که واردات نخ بخیه برای مجروحان حوادث به ایران ممنوع شده بود، کلیه ملزومات ضد بارداری و حتی جراحی‌های عقیم‌سازی به‌صورت رایگان عرضه می‌شد! البته همان‌طور که در آن سال‌ها با شعارهای منحرف‌کننده‌ای همچون «فرزند کمتر، زندگی بهتر» به افکار عمومی و مسئولین آدرس غلط داده شد، اکنون هم در بحث انرژی به‌گونه‌ای بحث می‌شود که گویی فقط انرژی‌های تجدیدپذیر «انرژی پاک» هستند و انرژی هسته‌ای آلوده است.
حال برخی از قدرت‌های استعماری با مشغول کردن ما به اکتفای انرژی خورشیدی و بادی، نمی‌خواهند ما را از ساخت نیروگاه هسته‌ای منحرف کنند؛ چرا که احتیاج به انرژی، زمینه وابستگی کشور به قدرت‌های بیگانه را در پی خواهد داشت. اگر توافق پاریس یا همان کاستن از انتشار گازهای گلخانه‌ای خوب است، چرا بارها در توسعه و ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای جدید برای ایران ممانعت شده است؟ مگر نه این است که ساخت نیروگاه هسته‌ای از انتشار گازهای گلخانه‌ای جلوگیری می‌کند؟ و چرا هر روز بر تعداد نیروگاه‌های اتمی خود می‌افزایند؟
انرژی پایدار و مقرون به صرفه
در میان انواع نیروگاه‌ها، هیچ‌کدام مانند نیروگاه‌های هسته‌ای توان تولید نیروی برق ارزان را ندارند. هزینه ساخت این نیروگاه‌ها با توجه به هزینه ارزان سوخت آن‌ها به نسبت مقدار برق تولیدی، در یک بازه کم زمانی بازپرداخت می‌شود و این مسئله باعث جذابیت در سرمایه‌گذاری بر روی این نوع نیروگاه‌ها در کشورهای توسعه‌یافته گردیده است.
انرژی هسته‌ای واجب‌تر از نان شب
برای مردم ایران که شدیدترین نوع تحریم‌ها را تجربه کرده‌اند، واضح و مبرهن است که قدرت‌های بزرگ هیچ‌گاه خدمتی به وقت ضرورت انجام نمی‌دهند و حتی در جهت خصومت و دشمنی حاضرند به منافع خود نیز آسیب بزنند. عدم ارائه داروهای بیماران و دستگاه‌های بیمارستانی، عدم ارائه قطعات هواپیما و صدها مورد تحریم‌های ظالمانه تنها بخشی از اتهامات غرب است که باعث بدبینی دائم به آن‌ها می‌شود. چرا باید در راه توسعه نیروگاه‌های اتمی به دستورالعمل‌های غربی عمل کنیم؟ هنوز زمستان سخت اروپا بر اثر جنگ اوکراین از یادمان نرفته که آمریکا قیمت گاز مایع ارسالی به رفقای خود را هم افزایش داد!
حال اگر مسئولین به دنبال برطرف کردن مسئله ناترازی انرژی هستند، باید توجه داشته باشند که وابستگی حدود
۷۰ درصدی انرژی کشور به گاز طبیعی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش‌روست و باید برای رهایی از این چالش به گسترش نیروگاه‌های اتمی روی‌آوریم؛ امری که از نظر پدافند غیرعامل نیز افق‌های روشنی را در پیش روی ما خواهد گذاشت.
مجید صباغیان